به گزارش «معماری نیوز» به نقل از روابط عمومی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور منوچهر شیبانی اصل با تاکید بر ضرورت آسیب شناسی شناسنامه فنی گفت: باید در ابتدا این سوال را مطرح کنم که شناسنامه فنی ملکی ساختمان چیست و به چه منظور پیش بینی شده است.

وی در ادامه افزود: سال گذشته در همایشی در کیش حضور داشتم و در آن همایش یک فرد جوان مصاحبه های مسئولان کشور در مورد شناسنامه فنی ملکی را در پنج سال اخیر مورد بررسی قرار داده و تحلیل کرده بود.

وی خاطر نشان کرد:مسئولان دیدگاههای مختلفی را در مورد شناسنامه فنی ملکی ارائه داده بودند و تعاریف مختلفی مانند سند مسئولیت، سند تضمین کیفیت، سند بازرسی و کنترل ساختمان، سند هویت ساختمان، گواهی گارانتی، گواهی بیمه و نشان دهنده مشخصات مصالح به کار رفته در ساختمان را در مورد آن بیان کرده بودند.

وی با بیان اینکه تعریف جامع و مانع از شناسنامه فنی ملکی و چرایی تولید آن نداریم، گفت: پس اولین پیشنهاد من این است که باید به این تعریف و به این چرایی برسیم.

شیبانی خاطرنشان کرد: نکته دوم این است که در مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، شناسنامه فنی ملکی ساختمان یک سلسله مراتب فعالیت ها و فرآیند تولید دارد و باید ببینیم که این وضعیت چطور است؟

سیستم دو نقشه ای به معنای کنار گذاشته شدن ضوابط شهرسازی
وی با اشاره به اینکه ما به دنبال صدور شناسنامه فنی ملکی برای ساختمان های احداث شده در شهرها هستیم، گفت: این در حالی است که در بسیاری از شهرها یک سیستم غلط ابداعی به نام دو نقشه ای وجود دارد. این سیستم دو نقشه ای به معنای کنار گذاشته شدن ضوابط شهرسازی، ضوابط طرح جامع و تفضیلی و سندهای لازم الاجرای شهر است.

مدیر کل دفتر سازمان های مهندسی و تشکل های حرفه ای وزارت راه و شهرسازی در ادامه افزود: در شهرداری الزام می شود که مالک براساس طرح تفصیلی یک سری نقشه تهیه کند، هزینه ای و زمانی برای این موضوع اتلاف می شود و تعدادی از مهندسان کار می کنند تا نقشه هایی بر اساس طرح تفصیلی تولید شود.

وی ادامه داد: اما در عمل مالک و مجموعه مهندسی این نقشه ها را کنار می گذارند و 60 درصد سطح زیربنا به 100 درصد، یک طبقه زیرزمین به دو طبقه، سه طبقه بالای همکف به هفت طبقه تبدیل می شود و به این ترتیب تمام ضوابط شهرسازی نقض می شود و جالب این است که مهندسان نیز چنین نقشه ای را تایید می کنند که این کار غلط و غیرقانونی است. آیا ما می خواهیم برای چنین ساختمانی شناسنامه فنی ملکی صادر کنیم؟ این ساختمان که از مبنا غلط است.

شیبانی قدم بعدی را مشخص شدن افراد دخیل در پروژه دانست و اظهار داشت: اولین کار برای تهیه درست شناسنامه فنی ملکی این است که باید ضوابط شهرسازی بدون هیچ تعارف و تکلف در تمام نقاط کشور رعایت شود.

وی اضافه کرد: در شناسنامه برخی اسامی مثل در و پنجره ساز، کانال ساز، شیشه بر و ... وجود دارد اما سوال این است برای فردی که می خواهد یک ساختمان بسازد چه فرقی دارد که شیشه بر و در و پنجره ساز چه کسی باشد؟ آیا اگر خسارتی در ساختمان رخ دهد، باید افراد مذکور را مورد تعقیب قرار داد یا سازنده پاسخگو را؟

وی ادامه داد: به عبارت دیگر در اینجا مهندسی معکوس کرده یعنی ذکر کرده که شماره پروانه مهارت بیان شود تا از طریق شناسنامه فنی مجبور شوند که فرد دارای صلاحیت فنی را به کار بگیرند اما این موضوع اصلا نادرست است.

وی تصریح کرد: برای رفع این مشکل باید صلاحیت ها را به طور جامع پیاده کنیم، زیرا بدون اعمال این صلاحیت ها اصلا شناسنامه فنی ملکی معنا ندارد. پس دومین گام این است که به دنبال کامل کردن صلاحیت ها برویم.

شیبانی سومین موضوع را مصالح استاندارد عنوان کرد و گفت: باید مشخص کنیم که در حال حاضر به چه میزان مصالح استاندارد در کشور وجود دارد و باید بدانیم که اگر مصالح غیراستاندارد در ساختمان ها به کار گرفته شود، باز هم شناسنامه فنی ملکی فلسفه وجودی خود را از دست می دهد.

وی چهارمین موضوع را کنترل طراحی دانست و اظهار داشت: سازمان های نظام مهندسی ساختمان باید در تمام رشته های مهندسی طراحی را کنترل کنند. این بحث جداگانه ای دارد که بسیار مفصل است و در همین اندازه ذکر کنم که طراحی چگونه کنترل می شود، چه مواردی کنترل می شود، چقدر ضوابط لازم الاجرا دخیل است، چقدر سلیقه شخصی کنترل کننده دخیل است و چقدر روابط شخصی در کنترل طراحی دخیل است؟

شیبانی در ادامه افزود: در عین حال باید این موضوع را بررسی کنیم که آیا ظرفیت کنترل حجم عظیم ساخت و سازها وجود دارد و در کجا باید این کنترل انجام شود؟ آیا شرکت های کنترل و بازرسی به اندازه کافی راه اندازی شده اند که کنترل کنند و سازمان نظام مهندسی که یک سازمان اجرایی است، به یک سازمان روزمره انجام کار جاری تبدیل نشود؟

این مقام مسئول نکته بعدی را اجرا و نظارت ذکر و عنوان کرد: باید این سوال را مطرح کنیم که در اجرا چند درصد مجریان شاغل در ساخت و ساز کشور، به صورت عملی پیمانکار هستند؟ البته بنده با این واژه مجری و سازنده که بعدا ابداع شد، مخالف هستم.

شیبانی گفت:کلمه پیمانکار را که سال ها برای اجراکننده ساختمان به کار می بردند بدون هیچ دلیلی کنار گذاشتند و حالا مجری و سازنده خود را تافته جدا بافته ای از پیمانکار می داند.

برخی مجریان ساختمان صوری هستند
وی با بیان اینکه مجری در اکثر مواقع صوری است و یا اصلا وجود ندارد، گفت: با مجری صوری و یا بدون مجری نمی توان شناسنامه فنی ملکی را صادر کرد زیرا قسمت عمده این سند باید توسط مجری تکمیل و امضا شود.

وی موضوع بعدی را نظارت مقیم دانست و اظهار داشت: نظارت که تکمیل کننده شناسنامه فنی است، در حال حاضر وجود ندارد و باید زمینه انجام این نظارت فراهم شود.

شیبانی با بیان اینکه بر اساس الزامات مندرج در پیوست مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، مجری پس از اتمام کار باید تضمین کیفیت بدهد، گفت: باید به این سوال پاسخ دهیم که چند درصد شناسنامه های صادر شده ملزم به تضمین کیفیت سازنده بوده است؟

وی لازمه هویت بخشی به شناسنامه فنی ملکی را پیوست نقشه های وضع موجود به آن دانست و اظهار داشت: این سوال مطرح است که چند درصد شناسنامه های صادر شده تاکنون دارای این نقشه ها است که هم مجری و هم ناظر آن را امضا کرده باشد و هم نسخه ای از آن در شهرداری وجود داشته باشد؟

وجود 5 نوع مساحت در اسناد ساخت و ساز
شیبانی با بیان اینکه پنج نوع مساحت در اسناد ساخت و ساز وجود دارد، گفت: غالبا این پنج نوع مساحت همخوانی ندارند و بسیاری از اوقات برای یک ساختمان، حداقل دو نوع از مساحت ها با هم نمی خوانند.

وی مساحت درج شده در پروانه، مساحت ارائه شده توسط مهندس ناظر در پایان کار، مساحت تعیین شده توسط بازرس شهرداری، مساحت درج شده در برگه پایان کار و مساحت نوشته شده در سند ثبتی را جزء این پنج مساحت دانست و تصریح کرد: در پروژه های متعددی این پنج مساحت با هم یکسان نیستند. اما مگر می شود که برای یک ساختمان احداث شده چند نوع مساحت نوشته شود.

مدیر کل دفتر سازمان های مهندسی و تشکل های حرفه ای وزارت راه و شهرسازی با اشاره به دو کار بسیار ارزشمند سازمان ثبت اسناد گفت: یک اقدام سازمان ثبت اسناد این است که با حذف شیوه های متفاوت محاسبه، مساحت در پایان کار و در اداره ثبت یکسان شده است و حداقل در پایان کار و سند ثبتی مساحت یکی باشد. اقدام دوم مناسب نیز بحث کاداستر است.

شیبانی با تاکید بر اینکه مشکلاتی برای صدور واقعی شناسنامه فنی وجود دارد، اظهار داشت: بنده اعلام می کنم سازمان نظام مهندسی استان هایی که تاکنون شناسنامه فنی صادر کرده اند، اگر تمام این نکات را به استناد مبحث دوم مقررات ملی ساختمان رعایت کرده باشند، یک قدردانی بسیار شایسته و اساسی از آن سازمان و هیئت مدیره آن به عمل خواهد آمد. اما مطمئن هستم که این فرآیند به صورت کامل اجرا نشده است.

وی با بیان اینکه در نهایت امضای شناسنامه فنی ملکی بر عهده رییس سازمان نظام مهندسی است، عنوان کرد: یعنی اگر اتفاقی در ارتباط با شناسنامه فنی رخ دهد، مرجع قضایی رییس سازمان را به دادگاه دعوت خواهد کرد و آیا در این شرایط رییس سازمان می تواند جوابگو باشد؟

شیبانی با بیان اینکه در این شرایط صدور شناسنامه فنی از نظر اقتصاددان ها موجب افزایش هزینه تبادلات اقتصادی می شود، گفت: پیشنهاد من این است که در ابتدا باید این آیتم ها را اصلاح کنیم و پیشنهاد دوم این است که در دنیای پیشرفته امروزی یک سند کاغذی 10 برگه تحویل مالک داده شود و در نهایت سازمان نظام مهندسی ساختمان به یک اداره بوروکراتیک سنگین تبدیل شود که 90 درصد کار آن فقط نوشتن و صادر کردن و تحویل دادن شناسنامه فنی است.

وی در مورد راه چاره این مشکلات گفت: امروز به راحتی می توان تمام شهرها را اسکن کرد، در کشور سیستم هایی وجود دارد که می توان سالی یک بار شهرها را اسکن کرد، تک تک پروژه ها را داخل آن وارد کرد و از کاداستر و سیستم خوب سازمان ثبت اسناد و املاک کشور استفاده کرد. حتی مشاوران املاک می توانند روی ساختمان و زمین کلیک کنند، اطلاعات مورد نیاز ملک را به دست بیاورند.

وی افزود: حتی می توان در طول ساخت و ساز عکس ها و فیلم های دوره ساخت را قرار داد، تمام اطلاعات را به این سیستم داد و سالی یک بار هم اسکن کرد و اطلاعات را به روز رسانی کرد و این تبدیل به بانک اطلاعاتی بزرگی می شود که هر مالکی، هر فروشنده ای، هر خریداری، انبوه ساز و مهندسی می تواند از آن استفاده کند.

شیبانی رفع این پیش نیازها و اجرای کامل فرآیندها، دوری از شناسنامه فنی ملکی کاغذی و تبدیل کردن آن به شناسنامه فنی الکترونیکی به صورت بانک اطلاعاتی جامع کشور و اجازه سطوح دسترسی مختلف برای کاربران مختلف را به عنوان پیشنهادات خود برای این همایش مطرح کرد.

مدیر کل دفتر سازمان های مهندسی و تشکل های حرفه ای وزارت راه و شهرسازی گفت: اگر همایش این پیشنهادات را پذیرفت، بنده اینها را به سازمان نظام مهندسی ساختمان تقدیم می کنم و دفتر سازمان های مهندسی آمادگی کامل خود را برای اجرایی کردن این فرآیند و رفع اشکالات موجود در بحث شناسنامه فنی اعلام می کند.

شیبانی با اشاره به اینکه برای اجرای برخی از پیشنهادهای شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان نیز مناسب است، اظهار داشت: پیشنهاد من این است که با همکاری سازمان نظام مهندسی استان ها و شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی و ارگان ها و نهادها و تشکل های حرفه ای ذیربط بحث شناسنامه فنی الکترونیکی را با لحاظ ضوابط قانونی موجود و استفاده از تجربیات، برنامه ریزی لازم را انجام دهیم تا ظرف یک سال آینده این را به مرحله اجرایی برسانیم.

شیبانی با تاکید بر اینکه هر فعالیتی در زندگی اجتماعی اگر با نگاه حقوق مردم باشد، قطعا نتیجه مثبتی خواهد داشت، گفت: شناسنامه فنی ملکی ساختمان در راستای تامین و استیفای حقوق مردم سند بسیار مهم، ضروری و لازمی است.