مید کریمی: شهرداری تهران در ۷-۸ سال گذشته تلاش هایی برای بهسازی پیاده روها و ساختن پیاده راه ها داشته است. یکی از دلایل این اقدام، سادگی بیشتر برای تردد معلولان و جانبازان در شهر است. اما رحمت الله حافظی، رییس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر می گوید این اقدامات فایده ای نداشته است و هیچ دربرابر نیازهای عمده معلولان است.

با حافظی در حاشیه بیستمین نمایشگاه مطبوعات گفتگو کردیم. یکی از محورهای این گفتگو، به عملکرد مالی شهرداری اختصاص داشت. شهرداری تهران در دوره حضور محمدباقر قالیباف مدعی است که شفافیت مالی داشته است. حتی برای این منظور ماجرای ۳۰۰ میلیارد بدون سند دوره شهرداری محمود احمدی‌نژاد را بارها علم کرده اند و البته از زبان برخی اعضای شورا خواستار رسیدگی به آن شدند. با این حال رحمت الله حافظی، معتقد است که در عملکرد مالی شهرداری، انحرافات زیادی وجود دارد. او به گزارش حسابرسی سال ۹۱ شهرداری استناد می کند.

گفتگوی خبرآنلاین با حافظی را می خوانید؛

در سال های گذشته طرح و برنامه هایی برای ایمن سازی و بهسازی پیاده رو ها و بخش های دیگر شهر وجود داشته است. اما بحثی که مطرح می شود درباره ایمن نبودن شهر تهران برای سالمندان و معلولان است. این طرح ها تاکنون توانسته تهران را امن کند؟

جمعیت کشور ما روبه سالمندی است. یعنی در ۱۵-۲۰ سال آینده، جمعیت ایران تقریبا یک جمعیت سالمند می شوند. به همین خاطر باید زیرساخت های لازم برای رفاه این جمعیت از الان آماده شود. اما تاکنون متاسفانه از این موضوع غفلت شده است. نه تنها برای سالمندان، بلکه برای تردد معلولان و جانبازان اقدامات و مواردی که جزو تکالیف قانونی بوده، متاسفانه انجام نشده. شهری که بتواند پذیرای معلول باشد، حتما پذیرای سالمند هم می تواند باشد. چنین چیزهایی تاکنون رخ نداده. ما از نظر قوانین، هیچ مشکلی نداریم. از حدود ۲۰ سال پیش مصوباتی در مجلس و شورا برای معلولان داشتیم. ولی متاسفانه به دلیل اینکه اینها عملیاتی نشده، شهرما معلول است.

معلول یعنی کسی که نمی تواند بخشی از وظایف خود را خوبی انجام دهد. شهر ما معلول است و نمی تواند پذیرای افرادی که مشکل جسمی و حرکتی دارند، باشد. شهر معلول است، مدیریت شهری معلول است که نتوانسته وظیفه اش را به خوبی انجام دهد و از این جهت جای انتقاد هست. امیدواریم که این ضعف عملکرد اصلاح شود و شهری را داشته باشیم که پذیرای معلولان باشند.

شهری دوستدار معلولان و سالمندان محسوب می شود که بتواند زیرساختی فراهم بکند که هر معلول از داخل منزلش به هر نقطه از شهر خواست بتواند بدون کمک دیگران دسترسی پیدا کند. ضمن اینکه ترددش هم با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی باشد.

با این اوصاف تلاش های شهرداری برای مناسب سازی محیط شهری را مناسب نمی دانید.

شهرداری در سال های گذشته تلاش هایی را داشته است، اما این تلاش های بسیار محدود و موردی بوده است. فراهم کردن زیرساخت های مورد نیاز در یک خانه برای یک معلول کار با ارزشی است، ولی کافی نیست. ممکن است لازم باشد که برویم در خانه های ۲۰۰ تا جانباز و معلول و یا ۲هزار تا، بالاتر بگذاریم، موانعی را رفع کنیم. هرچند کارهای با ارزشی است. اما از وظیفه بزرگتر، رفع تکلیف نمی کند. اینکه در سطح شهر امکانات برای تردد معلولان فراهم شود. بعضا هم شاهد هستیم که تسهیلاتی فراهم می شود، اما به واسطه بی درایتی و عدم ارتباط یکپارچه در زیرساخت های مدیریتی، آن تسهیلات به هزینه هایی غیرکارآمد تبدیل می شود.

شما یک پیاده رو را برای تردد نابینایان اماده سازی می کنید، ولی وقتی میبینید که جوی آب ختم می شود، به ایستگاه برق فشار قوی ختم می شود، و به هرحال موانعی در مسیر قرار می گیرد، آن هزینه را از کارآمدی و سودمندی خارجی می کند. این به دلیل این است که مدیریت یکپارچه نیست؛ شهرداری وظیفه خودش می داند که پیاده رو را مناسب کند و برود. بعد می بینید که شرکت برق احساس می کند باید همانجا یک پست فشار قوی برق بزند. و وظیفه خودش را انجام می دهد. دلیل هم این است که زیرساخت ها یکپارچه نیست. اگر باشد، این تلاقی ها و هرج و مرج مدیریت امور در تهران دیده نمی شود.

شهرداری در سالهای گذشته پیاده رو های زیادی را بهسازی کرد. همچنین تعدادی از خیابان ها را پیاده راه کرده است. اما بعضی از فعالان حقوق معلولان می گویند این سنگ فرش ها، استاندارد عبور ویلچر نیست. در برخی از این معابر معلولان حتی با ویلچر هم نمی توانند تردد کنند.

مشکل این است کسانی تصمیم می گیرند که مشکلات ذی نفعان را درک کرده اند. در یکی از جلسات مبارزه با مواد مخدر در استانداری تهران به عنوان نماینده شورا شرکت کردم. همه مشغول بحث درباره مقابله با اعتیاد بودند.
پرسیدم کدامیک از شماها قبلا معتاد بودید؟ از چشم و منظر یک معتاد هم موضوع را ببینید. بروید از کسانی که قبلا معتاد بوده اند و اکنون ترک کرده اند، مشاوره بگیرید. وقتی به یک بیمارستان درحال ساخت می گویید سرویس بهداشتی مخصوصا معلولان بگذارید، نصاب این سرویس بهداشتی می آید با توجه به شرایط خودش کار می کند. این زاویه دید مهم است. اگر از زاویه دید ذی نفعان نگاه کنیم و از انها مشاوره بگیریم، این مشکلاتی که به آن اشاره کردید، برطرف می شود. مشکل این است که ما برای دیگران می خواهیم تصمیم بگیریم و فکر می کنیم تصمیمات ما کارشناسی است.

برخی معتقدند شهرداری ها به یک حیات خلوت بدل شده اند. دلیل هم این است که نظارتی روی آنها وجود دارد. به راحتی قوانین و مصوبات را دور می زنند. شهرداری تهران معتقد است که در سال های گذشته بودجه مدونی داشته و مطابق آن فعالیت کرده است. چطور می توان نظارت بیشتری بر شهرداری داشت تا از این حالت حیات خلوتی خارج شود؟

پرسنل شهرداری، پرسنل زحمت کشی هستند. حاصل تلاش آنها را در شهر شاهد هستیم. مدیران میانی هم مدیران خوب و کارآمدی هستند. بسیاری از کارشناسان درون سازمان هم قابلیت این را دارند که به سطوح بالاتری از مدیریت برسند. منتها این راه و مسیر به خوبی باز نیست و محدودیت هایی وجود دارد.

بیشتر سعی شده از نیروهای وارداتی استفاده شود و این تعارض بین سطوح ارشد مدیریتی و لایه های پایین تر ایجاد می کند. از کسی که به عنوان شهردار یک منطقه یا ناحیه وارد سیستم می شود، اگر شب راننده نداشته باشد، مسیر منزل خودش را گم می کند، چطور انتظار داریم که یک منطقه یا حتی ناحیه را کنترل کند و مشکلات را بشناسد؟

منتها مشکلات دیگری هم داریم؛ مشکل انجاست که فردی می رود قرارداد می بندد با یک شرکت داخلی، اما پرداخت ارزی پیش بینی می شود. مشکل آنجاست که با وجود قوانین بالاستی که اجازه واردات کالاهایی که در داخل کشور تولید می شود را نمی دهد،‌آقایان در خارج کشور کالا وارد می کنند. در مجموع نظارت ها، نظارت های ضعیفی بوده.

زیرساخت های لازم برای نظارت وجود ندارد. و زیرساخت های لازم برای اداره کلان شهری مثل تهران هم وجود ندارد. باید نگرش مدیریت کلان شهری عوض شود. با این روش های سنتی نمی شود تهران را اداره کرد. زیرساخت یکپارچه ای باید باشد که به طور لحظه ای و به روز بتوانید تمام عملیات مالی شهرداری را رصد کنید. متوجه شوید که تا الان چقدر در شهرداری هزینه شده. به تفکیک هزینه ها و درآمدها مشخص باشد. بتوانید تحلیل کنید که بیینید کدام پروژه جلوتر از پیش بینی ها پیش می رود و کدام یک عقبتر است و دلیل چیست. اما این زیرساخت وجود ندارد. ضمن اینکه همتی برای بوجود امدن چنین زیرساختی دیده نمی شود.

باید این زیرساخت دراختیار شورای شهر باشد و بتواند رصد کند. اما اینکه یک سال، دو سال بعد از انجام پروژه گزارش هزینه ها بیاید و جلسات تلفیق بودجه برگزار شود، سودی بدنبال نخواهد داشت. متاسفانه رفتارها هم رفتارهای خوبی نیست. گزارش صورت های مالی سال ۹۱ که مهرماه امسال در اختیار اعضای شورا قرار گرفته، گزارش‌ تکان دهنده ایست. انحرافات وحشتناکی وجود دارد.

گزارشی است که خود شهرداری داده یا حسابرس مستقل؟

گزارشاتی که توسط حسابرس ارسال شده. انحرافات شدید و وحشتناکی را شاهد هستیم، وقتی می بریم در صحن که هماهنگی انجام شود تا بررسی کنیم، می بینیم که در پایان شورای شهر سوم، قبل از اینکه این گزارش در اختیار همه کمیسیون ها و اعضا قرار بگیرد، در صحن شورا جلسات تفریق بودجه تشکیل شده و گزارش شهرداری را تایید می کند و بعد هم از دستور کار خارج می شود. ببینید این تعارض ها قابل پذیرش نیست. نمی توانیم بپذیریم قبل از این گزارش ها در اختیار اعضا قرار بگیرد، صحن شورا تفریق بودجه آن سال را تصویب می کند و از دستور خارج می شود.

با اصلاح قانون شوراها می توان قدرت نظارتی شورای شهر را افزایش داد تا این شرایط حیات خلوتی از بین برود؟

بعضی از این مشکلات به رفتار و رویکرد داخلی شورا مربوط می شود. بعضی اما نیاز به اصلاح قوانین بالادست دارند. می بینیم آیین نامه مالی-معاملاتی شورا مربوط به دهه ۴۰ است. آن قانون پاسخگوی نیازهای امروز شهرداری نیست. اینها نیاز به اصلاح دارد و عده ای هم تمایلی به اصلاح این موارد ندارند، چون منافعشان در ادامه وضع موجود است. اینها مسائلی است که تهدید کننده است. به همین دلیل بحث فراکسیون توسعه و تحول مدیریت شهری را مطرح کردیم تا آنها بنشینند و قوانین را بازنگری کنند. ما انتظاری از تندروهای دو طیف شورای شهر نداریم. چون دنبال مسائل سیاسی خودشان هستند. ولی اگر بتوانیم افراد میانه روی این دو طیف را دور هم جمع کنیم، امیدواریم بخشی از مشکلات کمتر شود.