از نظر یکی از کارشناسان حوزه نظام مهندسی، صنعت ساختمان از مهمترین حوزه ها چه به لحاظ اقتصادی و چه به لحاظ اجتماعی شمرده می شود. ساختمان بخش وسیعی از سرمایه ملی را به خود اختصاص داده و در اقتصاد و حفظ ایمنی بهره برداران هر کشوری نقش اساسی را بازی می کند. اما متاسفانه سالیان سال است که این موضوع مورد توجه واقع نشده و هر کسی با هر تخصصی وارد عرصه ساخت و ساز شده است؛ و البته نتیجه آن  نابسامانی موجود در صنعت ساختمان است که دامن گیر همه بخصوص اقتصاد ملی و منافع بهره برداران شده است.

به گفته حمید بدیعی، عضو هیئت رئیسه شورای مرکزی نظام مهندسی ساختمان کشور، حوزه ساختمان وجود شناسنامه فنی ملکی می تواند یکی از راه های نجات این حوزه از شرایط فعلی به حساب آید. برای اینکه بتوان شناسنامه فنی ملکی را به منصه ظهور رساند باید کار از دست افراد بدون تجربه خارج شده و به دست اهلش سپرده شود.

وزارت راه وشهرسازی، سازمان نظام مهندسی ساختمان، شهرداری ها و کلیه نهادها و ارگان های دولتی و خصوصی همه دغدغه این موضوع را دارند که اجرای ساخت و ساز همانند دیگر موضوعات جامعه باید به دست افراد متخصص و صاحب صلاحیت باشد، اما هر کدام از نهادهای زیربط با زبان و ادبیات خود این موضوع را مطرح می کنند و صد البته که درجان کلام همه نامبردگان اتفاق نظر دارند.

ساختمان از امور روزمره زندگی هم پیش پا افتاده تر شده است

در واقع این مسئول سازمانی معتقد است: ما در همه امور روزمره زندگی از مهمترین تا پیش پا افتاده ترین موضوعات از طریق تحقیق و دانش شخصی به افراد متخصص مراجعه می کنیم؛ به عنوان مثال برای تهیه یک لباس که از نیازهای معمول زندگی است معمولا یا به فروشگاه های معتبر و شناخته شده و یا به اهل فن معتبر این حوزه رجوع می کنیم؛ اما مشخص نیست که چرا حوزه ساختمان تا این اندازه در چشم افراد جامعه پیش پا افتاده است که هر فردی که دارای امکانات اولیه آن ( زمین و سرمایه) است به صورت فردی وارد عرصه ساخت و ساز می شود، غافل از اینکه ساخت و ساز یکی از موضوعات قابل اهمیت در جامعه است که مسائل مختلف از جمله امنیت و ایمنی بهره بردار، سرمایه فردی و ملی و اقتصاد مملکت را تحت تاثیر خود قرار می دهد.

در حال حاضر هیچ مرجعی پاسخگوی ضعف های ساختمان نیست

بدیعی در ادامه اشاره می کند: اینکه یک فرد به هنگام اجرای پروژه ساخت و ساز کار خود را از کجا شروع می کند اصلا مهم نیست؛ موضوع حائز اهمیت این است که سازنده غیر مطلع در طی پروسه ساخت و ساز به دلیل نداشتن تخصص از افراد متخصص، توجه به ایمنی کارگاه، مصالح استاندارد، طراحی اصولی و... استفاده نکرده و درنتیجه محصول(ساختمان) بدون کیفیت به بهره بردار تحویل می دهد؛ که در صورت بروز هر گونه مشکل و کم و کاستی به هنگام بهره برداری هیچ مرجع و شخصی پاسخگو نخواهد بود و هر کدام از مراجع زیربط گناه را به گردن دیگری می اندازد.

این در حالی است که کار ساخت و ساز هم باید همانند دیگر فعالیت های زندگی بشری به دست تولید کننده صاحب صلاحیت اجرا شود؛ از ابتدا تا انتهای کار باید توسط شخصی اجرا شود که مسئولیت بپذیرد و همه فعالیت های حرفه ای خود را به صورت مکتوب در یک کارنامه داشته باشد که متقاضیان ساختمان با مراجعه به آن کارنامه و اعتبار کاری، سازنده حرفه ای خود را انتخاب کنند و حتی در زمان بهره برداری از ساختمان هم  این سازنده پاسخگو باشد.

در کلیه نهادها و سازمان های ذیربط باید یک هماهنگی در زبان و ادبیات بوجود بیاید؛ حتی اگر لازم است که آیین نامه و یا نظام نامه خاص در این مورد نوشته شود و ویژگی های یک سازنده صاحب صلاحیت در این نظام نامه تعریف و مشخص گردد.

به نظر بر خی از کارشناسان الزامی است که سازنده صاحب صلاحیت در هر مرحله ای پاسخگوی بهره بردار باشد.

بیمه کیفیت باید در کنار شناسنامه فنی ملکی الزامی شود

به اعتقاد منشی اول شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور، از سوی دیگر در اجرای طرح شناسنامه فنی ملکی، بیمه کیفیت هم باید مد نظر قرار گیرد و الزامی شود. قابل توجه است که یکی از مواردی که بیمه کیفیت را الزامی می کند وجود و گسترش شرکت های کنترل و بازرسی است که یک بخش غیر قابل انکار در حوزه ساختمان و در کل دنیا به حساب می آید.

ضروری است که بیمه کیفیت و شرکت های کنترل و بازرسی جایگاه واقعی خود را در جامعه و صنعت ساختمان پیدا کنند؛ باید از  نقشه های ساختمانی تا اجزائی که بعدا در کارگاه ساختمانی کار می شود، در مقاطع مختلف مورد کنترل و بازرسی قرار بگیرند که در نهایت تبدیل به یک شناسنامه فنی ملکی می شود.

شناسنامه فنی ملکی حاصل یک فرایند محکم و غیر قابل تردید کنترل و بازرسی است، در غیر این صورت هیچ اعتباری ندارد؛ هر کجا و هرکس هم که صادر کرده باشد مهم نیست؛ مهم این است که یک تولید کننده معتبر و پاسخگو این مدرک را تهیه کند و تحویل شرکت های بیمه و شهرداری دهد و خیال بهره بردار و حاکمیت از باب دفاع از حق عمومی آسوده شود که ساختمان های ساخته شده دارای ویژگی کیفی و استاندارد هستند.

توجه داشته باشید که محصولی به نام ساختمان حاصل یک فرایند زنجیره ای با حلقه های زیاد است به همین دلیل این مشکل به راحتی حل نمی شود، جریانات مهندسی یک یا دو تا از این حلقه ها را تشکیل می دهد که هماهنگی همه حلقه ها توسط یک ارگان به تنهایی تصور درستی نیست.

نقش موثر رسانه ها در فرهنگ سازی استفاده از تولید کننده مسئول

گفتنی است در کنار همه مسائل مطرح شده، رسانه ها نقش مهمی در سطح جامعه دارند؛ آنها می توانند  افکار عمومی را به دور خود جمع کنند. ظرفیت بزرگی در صدا و سیما وجود دارد بخصوص سیما که کمترین استفاده از آن می شود، به این معنا که اگر یک مقدار فعالیت صدا و سیما تعریف شده تر بود و نقش محوری برای خودش تعریف می کرد قطعا تاثیرات بیشتری را در سطح جامعه شاهد بودیم.

در پایان و به عنوان نتیجه باید گفت، زمانی که یک شخص صاحب صلاحیت دارای پروانه، ساختمانی را تولید می کند؛ خصوصا با گسترش سیستم های اطلاع رسانی کاملا شفاف، پیگیری قانونی امکان پذیر است. با وجود شناسنامه فنی ملکی، تولید کننده حقیقی در سطح کوچک و در سطح بزرگتر شخص حقوقی یا شرکت پاسخگوی کم و کاستی های ساختمان های ساخته شده هستند. تمام کارها تبدیل به رزومه و قصور در کار علنی می شود. فراموش نکیند که تا زمانی که پاسخگوی متخصص و مسئول تعریف نشود مشکل صنعت ساختمان برطرف نخواهد شد.