1 – مسکن چیست؟

معنی مسکن در لغت نامه دهخدا: جاي باشیدن و خانه، منزل و بيت، جاي سكونت و مقام،

جاي آرام.

مسكن اسم مكان است بر وزن مفعل به معناي محل آرامش و سكونت كه از ماده سکن به

معني آرامش مي آيد و در اصطلاح به مكاني مي گويند كه انسان در آن زندگي مي كند.

در تعریف مرکز آمار ایران « واحد مسکونی، مکان، فضا و یا محوطه ای است که یک یا چند

خانوار در آن سکونت داشته و به یک یا چند ورودی ( شارع عام یا شارع خاص ) راه داشته

باشد » ( مرکز آمار ایران، 1375 ).

مسکن مقوله ای گسترده و پیچیده با ابعادی متنوع است و امروزه به عنوان مکان فیزیکی و

سرپناهی است که نیاز اولیه و اساسی انسان مانند خواب، خوراک، استراحت و حفاظت در

برابر شرایط جوی را فراهم آورده و از لحاظ روانی نیز اطمینان خاطر درونی در شخص یه وجود

می آورد.

2 – عرصه چیست؟

به تعدادی از فضاها و عملکردهای سازگار که با هم وابستگی معمــاری داشته و در بخش

مشخصی از نقشه طرح ما مکان یابی گردند عرصه گوییم .

می توان بخش های مختلف خانه را با توجه به انواع نیازهای خانواده و تنوع فعالیت ها به پنج

عرصه خصوصی و فردی، خانوادگی، پذیرایی و مراسم، خدمات و پشتیبانی و عرصه فضای باز

تقسیم نمود. در طرح خانه ممکن است این عرصه ها از هم مستقل باشند و یا با هم دارای

اشتراک و تداخل باشند.

الف) عرصه خصوصی و فردی:  برای داشتن یک زندگی بهتر، لازم است بین زندگی جمعی و

خصوصی افراد تعادل ایجاد شود. عرصه خصوصی که فضایی غیر رسمی است از مهمترین

قسمت های ساختمان می باشد و در صورت امکان باید در بهترین و مهمترین موقعیت طراحی

مکان یابی شود.

ب) عرصه خانوادگی: بی تردید این عرصه، قلب زندگی خانوادگی و مهمترین بخش خانه است.

فضایی است خصوصی، خودمانی، آزاد و راحت. این عرصه شامل نشیمن خانوادگی،

آشپزخانه و غذا خوری خانوادگی می باشد و در خانه های بزرگتر، فضای صبحانه خوری نیز به

آن اضافه می شود. بهتر است این فضای غیر رسمی در صورت امکان در بهترین موقعیت قرار

گیرد، رو به آفتاب و فضای حیاط باشد و در صورت امکان دسترسی مستقیم به حیاط و بالکن

داشته باشد.

ج) عرصه پذیرایی و مراسم: شامل ورودی، پذیرایی و غذاخوری می باشد. این فضاها وسیله

ارتباط بین اعضای خانواده، افراد فامیل، دوستان و همسایگان می باشد. نحوه دسترسی و

ورود به این فضاها بخش مهمی از طرح را تشکیل می دهد.

د) عرصه خدمات و پشتیبانی: این عرصه شامل پارکینگ، انبار، موتور خانه و زیرزمین می

باشد. راحتی آسایش زندگی در یک خانه بستگی به پیش بینی و طراحی این عناصر دارد. اگر

چه یک خانه ممکن است فقط یکی از این عناصر را داشته باشد.

ه) عرصه فضای باز:  طراحی یک خانه زمانی میسر خواهد شد که همزمان با طراحی فضای

داخلی، طراحی حیاط و محوطه در واحد همسایگی نیز مدنظر قرار گیرد. فضای باز خانه مانند

فضای نیمه بازT بسته به اینکه در ترکیب با کدام یک از حوزه های خصوصی و خانوادگی قرار

گیرد به دو دسته عمومی و خصوصی تقسیم می شوند. بهترین راه مواجه شدن با این

دوگانگی پیش بینی یک حیاط خلوت و یک حیاط بزرگتر است. این حوزه از خانه باید از طریق

مکان یابی مناسب فضاها و استفاده از فضای سبز و محوطه سازی از دید عابران و همسایگان محفوظ

بماند. استفاده از آبنما نیز در چنین فضاهایی الزامی است.