طرحهای جامع، تفصیلی، و هادی در شمار طرحهای رایج شهری در ایرانند، اما طرحهای

دیگری نیز به صورت موردی برای برخی از شهرها تهیه می‌شوند که طرح جامع حمل و نقل

شهری، طرح آماده‌سازی زمین و بافت قدیم از آن جمله‌اند.

1 – طرح جامع شهری ( طرح توسعه و عمران شهر و حوزه نفوذ)

تعریف: طبق بند 2 از ماده 1 قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و

شهرسازی و تعیین وظایف آن (مصوب 16 تیر 1353) طرح جامع چنین تعریف شده است:

«طرح جامع شهر عبارت از طرح بلند مدتی است که در آن نحوه استفاده از اراضی و

منطقه‌بندی مربوط به حوزه‌های مسکونی، صنعتی، بازرگانی، اداری و کشاورزی، تأسیسات و

تجهیزات و تسهیلات شهری و نیازهای عمومی شهری، خطوط کلی ارتباطی و محل مراکز و

انتهای خط (ترمینال) و فرودگاهها و بنادر و سطح لازم برای ایجاد تأسیسات و تجهیزات و

تسهیلات عمومی مناطق نوسازی، بهسازی و اولویتهای مربوط به آن تعیین می‌شود و ضوابط و

مقررات مربوط به کلیه موارد فوق و همچنین ضوابط مربوط به حفظ بنا و نمادهای تاریخی و

مناظر طبیعی، تهیه و تنظیم می‌گردد. طرح جامع شهر، بر حسب ضرورت، قابل تجدید نظر

خواهد بود.

در مأخذی دیگر درباره طرح جامع گفته شده: طرحی است برای بازنگری ساختار شهر، تبیین

گرایشهای توسعه و تعریف اهداف کلی رشد و ترقی جامعه که به منظور حفظ و ترویج و ارتقای

بهداشت، آموزش و رفاه عمومی، پیشنهادها و سیاستهایی ارائه نموده و در جهت اجرای آنها

استانداردها و ضوابطی تدوین می‌نماید. با توجه به تعاریف مذکور ویژگیهای اساسی طرح جامع

شهری را می‌توان چنین برشمرد:

الف: طرح جامع، طرح کالبدی فضایی است که با بهره‌گیری از تحولات اجتماعی، اقتصادی و

سیاسی جامعه به بهبود سازمان فضایی شهر و  رفاه اجتماعی مردم می‌پردازد. به عبارت

دیگر هدف عمده طرحهای جامع، ایجاد نظم فضایی در شهر است.

ب: طرح جامع از نظر زمانی میان مدت و  به لحاظ مقیاس برخورداری کلی است. این طرح

سیاست‌های کلی توسعه شهر را تا ده سال تعیین می‌کند و اکنون بسیاری تلاش می‌کنند

این طرح را بیش از پیش به ابعاد اجرایی نزدیک‌تر کنند.

پ: در طرحهای جامع نه تنها خود شهر، بلکه منطقه آن نیز مورد توجه و مطالعه قرار می‌گیرد.

در این طرحها همچنین افزون بر سیستم کاربرد اراضی، شبکه ارتباطی و زیرساختها نیز از

لحاظ شناخت اجزا عناصر شهری مورد توجه قرار می‌گیرد.

ت:  طرح جامع وسیله‌ای برای سهل کردن تصمیم‌گیری و سیاستگذاری است و نقش هدایتی

آن از جنبه‌های با ارزش طرح است. چنان‌که می‌تواند با فراهم ساختن زمینه های بهبود نظم

فضایی شهر، اماکن تخصیص بهینه منابع را برای رشد و نموجامعه انسانی ساکن در آن مهیا

کند.

ث: تعیین احتیاجات و نیازهای جامعه شهری (در فضا و زمانی مشخص)، تعیین امکانات و

محدودیتهای منابع و تسهیلات موجود و تدوین راه حلها، اهداف، سیاستها و معیارها و  ضوابط

کالبدی و فضایی از مهمترین مشخصه‌های عملی طرحهای جامع به شمار می‌روند. ویژگی

هدایت‌گری طرح جامع، تأکید دارد که هر نوع طرح دیگری در شهر باید با اصول طرح جامع

همان شهر مطابقت داشته باشد. از این رو، طرح جامع، طرح اصلی و عمده شهر محسوب

می‌شود.

 الگوی طرح جامع در ایران بارها مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در مقطع انقلاب در

سالهای 1356 و 1359 طرحهای جامع با شدت هرچه بیشتر مورد اعتراض قرار گرفت. بر اثر

این ایرادها، بدون هیچ گونه تغییر در محتوا و روش طرحهای شهری، فقط نام «طرح جامع

شهری» به طرحهای توسعه و عمران و حوزه نفوذ تغییر کرد. سپس برای رو شدن مفاد این

طرح، در 1363 دستورالعمل ساده‌ای به نام اساس طرح جامع از طرف وزارت مسکن و

شهرسازی برای تهیه‌کنندگان طرحها تنظیم شد. مفاد این شیوه نامه یا دستورالعمل نشانگر

دو محور است: ساده‌سازی مطالعات و توجه به جنبه فیزیکی طرح.

تغییری که در الگوی طرحهای جامع ایران پدید آمد تغییر نام طرح جامع تهران به طرح

ساماندهی است. در سال 1363 شورای نظارت بر گسترش شهر تهران بازنگری طرح جامع را

به وزارت مسکن و شهرسازی محول کرد و آن وزارتخانه برای رهایی از محدودیتهای قانونی

طرح جامع، این بازنگری را طرح ساماندهی نامید. مطالعات آن در سال 1366 آغاز گردید و تا

سال 1370 ادامه یافت و در سال 1371 به تصویب شورای عالی شهرسازی ایران رسید. طرح

ساماندهی تهران عینا ًمطابق الگوی طرح جامع تهیه شده است و  روش آن نیز طبق روش

بررسی – تحلیل – طرح صورت گرفته است.

اکنون در نظام برنامه‌ریزی کشور ایران، طرحهای جامع برای شهرهایی که بیش از 50 هزار نفر

جمعیت دارند، به مدیریت وزارت مسکن و شهرسازی و نظارت شورای عالی شهرسازی و

معماری ایران تهیه می‌شود.

محتوا: از آنجا که در تشخیص اساس طرح جامع موضوع ماده 5 قانون تأسیس شورای عالی

شهرسازی و معماری ایران، ابهامات و اشکالاتی وجود داشت، این شورا براساس تعاریفی که

در قانون تغییر نام وزارت آبادی و مسکن به وزارت مسکن وشهرسازی و تعیین وظایف آن (

مصوب 22/12/51) درج شده بود، دستورالعمل تشخیص اساس طرح جامع شهر را در تاریخ

23/12/63 تصویب کرد. طبق این دستورالعمل محتوای طرحهای جامع شهری، به دو بخش

تقسیم می‌شوند:
 
الف: محتوای نظری طرح جامع سرزمین (یا مبانی طرحهای جامع شهری)

ب: محتوای اصلی یا اساسی طرح جامع شهری.

شرح شیوه نامه یا دستورالعمل یادشده چنین است:

الف: کلیات محتوای نظری جامع سرزمین که در تهیه طرحهای جامع شهرها به عنوان مبنا به

کار می‌رود به قرار زیر است:

1-     ضرورتها ی  برنامه‌های افزایش جمعیت و توسعه

2-     اولویتهای ملی و اقتصادی و زیست محیطی، بهره‌وری سرزمین و محدودیتهای توسعه

ناشی از انها مثل کمبود آب به عنوان مهمترین عامل تعیین نوع بهره‌وری

3-     نقش و عملکرد اصلی شهر (در حال و آینده)، صنعتی، کشاورزی و خدماتی، جهانگردی،

مختلط و غیر و اهمیت آن در منطقه و  کشور

4-     برنامه‌های هماهنگ عمرانی بخشهای عمومی و خصوصی.

5-     ضرورتها و مبانی دیگر.

ب: محتوای اصلی یا اسا سی طرح جامع

1- ساخت شهر(و توسعه):
1-1- مشخصات ساختی و کالبدی( مثل تمرکز، شعاعی، خطی، پیوسته و ناپیوسته و

غیره)
1-2- تعیین حوزه عملکردهای اصلی(کاربریهای مؤثر و عمده شهر)
1-3- خطوط کلی و نظام شبکه ارتباطی (و تسهیلات عمده شهری مثل خط آهن

شهری، فرودگاه و غیره).
1-4- نظام تقسیمات واحد شهری (مثل مناطق محلات و غیره)
2-  جهات و حدود کلی توسعه و ظرفیت شهر:
2-1- احتمالات جمعیتی و ظرفیت جمعیت پذیری
2-2- منابع و محاسبات ظرفیت زیربناهای شهری
2-3- حدود کلی تراکم جمعیت شهر
2-4-محدوده استحفاظی یا حریم شهر
3-معیارها و ضوابط و مقررات:
3-1-سرانه مصارف مختلف و کاربری زمین
3-2- استقرار عملکردهای مختلف در داخل واحدهای تقسیمات شهری (مثل مناطق و

محلات و غیره)
3-3- چگونگی توزیع تراکم جمعیت
3-4- عناصر و بافتهای خاص و  مناطق نوسازیو بهسازی
3-5- حفظ بنا و نماهای تاریخی و مناظر طبیعی
3-6- کلیات معماری و سیمای شهری، بافت و ساختمان با وتجه به سنن فرهنگی و

ویژگیهای اقلیمی

3-7- حفاظت محیط زیست

افزون بر این در تبصره دستورالعمل تشخیص اساس طرح جامع شهر مقرر شده در صورتی که

نیاز به توضیحات کلی و موردی بیشتر (درباره هریک از بندهای محتوای نظری یا محتوای اصلی

طرح جامع) باشد و به منظور راهنمایی کمیسیون ماده 5 و رفع ابهام و اشکال و اختلاف نظر،

موضوع تبصره ماده 7 قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در صورتی که

خارج از چارچوب این دستورالعمل نباشد وزارت مسکن و شهرسازی میتواند رأساً اقدام نماید.

اهداف: طبق تعاریف ارائه شده در قانون نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و

شهرسازی، می‌توان اهداف زیر را برای طرحهای جامع شهری برشمرد:

1-تهیه برنامه بلندمدت شهر

2- تعیین چگونگی استفاده از اراضی و منطقه‌بندی حوزه‌های مسکونی، صنعتی، بازرگانی،

اداری و کشاورزی و تأسیسات و تجهیزات و تسهیلات و نیازمندیهای عمومی شهری

3-تنظیم خطوط کلی ارتباطی و محل قرار گرفتن مراکز انتهای خط (ترمینال)، فرودگاهها،

بنادر و...

4-تأمین سطح مورد نیاز برای ایجاد تأسیسات و تجهیزات و تسهیلات عمومی مناطقف

نوسازی، بهسازی و تعیین اولویتهای آن

5-تدوین ضوابط و مقررات کالبدی و فضایی شهری

طبق آنچه گفته شد، هدف اصلی طرح جامع شهری، تنظیم سیاستهای توسعه شهر، بر

مبنای نیازهای جامعه شهری، و بر پایه امکانات وجود و بالقوه برای آن شهر است.

2 - طرح تفصیلی

تعریف: طرح تفصیلی در حقیقت، تنظیم برنامه‌های مفصل و انجام اقدامات جزء به جزء و

مناطق و محلات شهری طراحی آنهاست. در طرح تفصیلی، خدمات و فضاهای شهری با

مشخص کردن جزئیات تعیین می‌شود. با استفاده از این طرحها برنامه‌های مشخص بخش

عمومی را تعیین کرد و این برنامه ها را کم کم و برحسب اولیت در برنامه‌ریزی اجرایی

شهرداری منعکس نمود. طرح تفصیلی باید تداوم داشته باشد. در بند 3 ماده یک تغییر نام

وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی مصوب 16/4/54 طرح تفصیلی چنین

بیان شده است: طرح تفصیلی عبارت از طرحی است براساس معیارها و ضوابط کلی و طرح

جامع شهر، نحوه استفاده از زمینهای شهری در سطح محلات مختلف شهر و موقعیت و

مساحت دقیق زمین برای هریک از آنها، وضع دقیق و تفصیلی شبکه عبور و مرور و میزان

تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی در واحدهای شهری، اولویتهای مربوط به مناطق بهسازی،

نوسازی و توسعه حل مشکلات شهری و موقعیت کلیه وعمال مختلف شهری در آن تعیین

می‌شود و نقشه‌ها و مشخصات مربوط به مالکیت براساس مدارک ثبتی، تهیه و تنظیم

می‌گردد. محتوای طرح تفصیلی با طرح جامع، در جزئیات تفاوت دارد. آنچه در طرح جامع به

طور کلی آمده در محتوای طرح تفصیلی با توجه به تعریفی که در قانون تغییر نام وزارت آبادانی

و مسکن شده، مشخص می‌گردد. این طرح براساس معیارها و ضوابط کلی طرح جامع،

چگونگی کاربری اراضی شهری در سطح محلات شهر، مساحت دقیق برای هریک از آنها،

صورت دقیق شبکه عبور و مرور و میزان تراکم جمعیت، تراکم در واحدهای شهری، اولویت

مربوط به مناطق بهسازی و نوسازی، مراحل مشکلات توسعه شهری و موقعیت کلیه عوامل

شهری را تعیین می‌کند. در واقع محتوای طرح تفصیلی عبارت است از نقشه‌های کاربری

اراضی، شبکه‌های ارتباطی، مساحتها، سرانه‌ها، معیارها و ضوابط دقیق و اجرایی طرح جامع

شهر که پیش از تهیه طرح تفصیلی طرح شده است  و به تصویب مراجع رسمی رسیده

است.

ضرورت: برای اینکه بتوان خطوط کلی طرح جامع را به طرحهای دقیق قابل اجرا تبدیل کرد، از

مکانیزم طرحهای تفصیلی استفاده می شود. زیرا طرحهای جامع، شامل مسائل و راهنماییها

و خط مشی‌های کلی است . به جزئیات نمی‌پردازد. بنابراین طرح تفصیلی، متعاقب طرح

جامع شهری و به منظور اجرای برنامه‌های اجرایی تصویب شده، در این طرح صورت می‌گیرد.

طرح تفصیلی در حقیقت تنظیم برنامه‌های مفصل و انجام اقدامات جزء به جزء در مناطق و

محلات شهری و طراحی آنهاست.

به این ترتیب ماهیت غیر قابل اجرای طرحهای فرادست، تهیه طرحهای تفصیلی را ضروری

می‌نماید. زیرا طرح تفصیلی عرصه‌ای است که در آن طرح جامع منصه عمل و اجرا نزدیکتر

می‌شود؛ وضعیت اراضی و مالکیت روشن‌تر شده، ساز و کار مدیریت شهری برای کنترل و  

نظارت بر فضاهای شهری و کاربری اراضی تکمیل می‌گردد.

اهداف:  براساس تعریفی که در قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن بیان شده و در

چارچوب اولویتهای تعیین شده در مناطق بهسازی و نوسازی و توسعه و حل مشکلات شهری

که از اصول کلی جامع هر شهر نشأت می‌گیرد، اهداف طرح تفصیلی به شرح زیر است:

تعیین دقیق چگونگی استفاده از زمینهای شهر تعیین موقعیت و مساحت هریک از آنها در

سطح محلات شهر.  تعیین وضعیت دقیق و تفصیلی شبکه‌های ارتباطی عبور و مرور. تعیین

دقیق میزان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی در واحدهای شهری. به طور کلی منظور غایی

تهیه طرح تفصیلی، عملی کردن اصول و اهداف طرح جامع شهر و بهتر کردن ارتقای کیفیت

محیط، رفع کمبودها، ساماندهی محلات و افزایش توان نظارتی ساز و کار مدیریت شهری

است.

منبع:

برگرفته شده از وبسایت انجمن طرفداران توسعه بندرانزلی (http://anzalicity.ir  )

1 – نما چیست؟

معنی لغوی واژه نما در لغت نامه دهخدا: صورت ظاهری هر چیزی، آنچه که در معرض دید وبرابر

منظور از نما در صنعت ساختمان سازی سوی بیرونی ساختمان است و بیشتر نمایی جنبه

عمومی دارد که به سمت کوچه و بافت شهر باز می شود، در معرض دید عموم قرار دارد و با

فضاهای شهری نیز در تماس است. نمای ساختمان ها تعریف کننده فضای خیابان یا میادین

هستند بنابراین نما عنصری جدایی ناپذیر از بدنه شهری محسوب می شود و طراحی آن از

اهمیت و حساسیت بالایی برخوردار است.

طی دهه های گذشته در ایران شهر نشینی با شتاب فزاینده ای گسترش یافته و این روند

همچنان ادامه دارد. با گرایش مردم به شهرنشینی و رشد جمعیت شهرها تقاضای زیادی

برای تهیه مسکن به وجود آمده که این موضوع مشکلات عدیده ای در زمینه توسعه شهری را

به وجود آورده است. ناتوانی در پاسخگویی مطلوب و مناسب به این مساله، وضعیت نامطلوبی

را به صورت بی مسکنی، بد مسکنی و تنگ مسکنی برای بسیاری از اقشار جامعه به همراه

آورده است.

سازندگان و تولیدکنندگان مسکن آزاد به‌دلیل اینکه به‌دنبال فروش سریع و بازگشت سرمایه

خود هستند، سعی در هر چه بیشتر مطرح کردن خود در محله مسکونی و نمایشی متمایز از

بنای خود دارند و به همین دلیل یکی از دلایل عمده ناهماهنگی نمای ساختمان‌ها در سطح

شهر هستند.

در رابطه با مسکن تعاونی شرایط بدتری وجود دارد. به دلیل وضعیت مالی ضعیف سازندگان و

اینکه ساکنان و مالکان به‌دنبال فروش ساختمان نیستند، بدون انجام عملیات پایانی نظیر

نماسازی مورد استفاده قرار می گیرند و یا با کمترین هزینه و بدون طراحی نما، حجم و کالبد

ساختمان رها می‌شود. البته در سال‌های اخیر در شهر تهران هیچ ساختمانی بدون

نماسازی نبوده است، لیکن این مساله در شهرستان‌ها همچنان انجام می‌شود.

2 – چرا نما اهمیت دارد؟

پس از مطرح شدن دوباره اهمیت فضاهای عمومی و ارزش زندگی، در سال های اخیر، نما

اهمیت دوباره ای یافته است. نما درون ساختمان را از بیرون و در واقع فضای خصوصی را از

فضای عمومی جدا می کند. نما نشانگر موقعیت فرهنگی سازندگان ساختمان، میزان نظم

طرح ساختمان، امکانات و ذوق و تزیین و خانه آرایی طراح و مالک و معرف وضعیت ساکنان

ساختمان در بین عموم است. نما در حقیقت صورت ساختمان و بهترین بیان حالتی است که

فرد طراح یا مالک از خود در برابر بیرون دارد.

3 – نمای مدرن چیست؟

اصول طراحی این نما تابع قوانین معماری مدرن است. تفاوت اساسی نماهای مدرن و

نماهای کلاسیک حذف تزئینات و ساده تر شدن عناصر در نماهای مدرن است. مصالح به کار

رفته نیز بر خلاف نمای کلاسیک معمولا بیش از یک مصالح است. با وجود تأکید معماری مدرن

بر ساده شدن طرح آنچه گاهی در نماهای طراحی شده در ایران مشاهده می شود تعدد

مصالح بکار رفته در اینگونه نماها، شکستگی بیش از حد فرم ها، استفاده از فرم های

نامتعارف و بهم ریختگی نماست که با هدف جذاب تر کردن نما انجام می شود ولی اغلب

نتیجه ای نامطلوب دارد. شهرداری اکنون ضوابطی تدوین کرده که از تعدد مصالح، استفاده از

فرم های نامتعارف و بهم ریختگی بیش از حد نما جلوگیری کند.

4 – عوامل موثر در نما سازی ساختمان های مدرن:

-نحوه و میزان دسترسی سازندگان و مالکان ساختمانها به مصالح ساختمانی.
-نوع و شیوه اجرایی که در احداث ساختمان بکار گرفته می‌شود.
-نوع کاربری ساختمان یا فضای مورد نظر (اداری ، مسکونی ، آموزشی و …).
-شرایط و وضعیت محل یا منطقه احداث ساختمان (آب و هوا، میزان رطوبت، زمین شناختی و…).
-مسایل اقتصادی از نظر میزان بودجه و اعتبار اختصاص یافته برای احداث سازه مورد نظر (درپروژه های دولتی) و میزان توان مالی افراد در ساخت منازل شخصی.
-رعایت اصول زیبایی شهری یا روستایی و مد نظر قرار دادن هماهنگی ظاهری و نمایی ساختمان با سازه و ساختمانهای مجاور.
-جهت وزش بادهای زمستانی و نیز جهت و نحوه تابش آفتاب بر سطح نما.
-و درنهایت گسترش علم و فناوری ارتباطات، برای بهره گیری از وسایل وتجهیزات مدرن ومصالح نوین و نیز ایده گرفتن از نماسازی سایر کشورهای دارای سبکهای خاص و پیشرفته درمعماری ساختمان، البته متناسب با شرایط محیطی و اقلیمی‌منطقه مشابه در کشور.

نکاتی که در نماسازی ساختمانهای با نمای سنگی، آجری، بتنی، شیشه‌ای و … باید رعایت

کرد:
-تمیز کردن سطح زیرین نما قبل از نما کاری طوریکه از هر نوع آلودگی (گردو خاک، شوره

زدگی، دوده گرفتگی، زنگ فلزات، باقی مانده های مصالح سطح زیرین و …) کاملاً پاک شود.
-در صورت استفاده از نماهای آجری، برای جلوگیری از جذب آب ملات توسط آجرهای نما،

زنجاب کردن آجرها و نیز بکارگیری ملات با نسبت آب و سیمان و ماسه و آهک مناسب با

قدرت چسبندگی و مقاومت مناسب. در این نوع نما، چیدن آجرها بصورت کله وراسته برای

مشارکت آجرهای نما در باربری سازه و همچنین به منظور پیوستگی آجر نما با آجرهای پشت

ِکار لازم است. البته نباید فراموش کرد که انجام نماهای آجری باید در شرایط محیطی مناسب

و با دما و میزان رطوبت استاندارد و بدون یخبندان صورت گیرد. ذکر این نکته هم لازم است که

آجر مصرفی در نمای ساختمان با آجرهایی که در دیوارهای تیغه‌ای یا باربر مصرف می‌شوند

متفاوتند. علاوه بر این، این آجرها باید فاقد هرگونه ترک خوردگی، شوره زدگی و آلودگی های

شیمیایی باشند و البته بایستی در برابر شرایط نامساعد محیطی از جمله یخبندان های

شدید مقاومت بالایی داشته باشند.
-استفاده از سیمان های ضد سولفات در نماهای بتنی، سیمانی و آجری برای مقابله با

حمله سولفاتها و جلوگیری از آسیب دیدگی و تخریب نما و در کل ساختمان لازم است.
-نصب آبچکان ها و قرنیزهای شیبدار (شیب به داخل) برای ممانعت از نفوذ آب و رطوبت به

داخل ساختمان.
-اجرای همزمان و هماهنگ دیوار چینی در نما در تمام ارتفاع ساختمان و لابند کردن آجرها.
-بند کشی صحیح و اصولی با ملات ریزدانه و پرمایه مناسب و متراکم برای زیبایی بیشتر و نیز

ممانعت از نفوذ آب و رطوبت بداخل دیوارنما و دیوار زیرین.
-استفاده از سنگهای نمای پردوام و با مقاومت بالا در برابر یخ زدگی و شرایط نا مساعد جوی

و محیطی (نور خورشید، آب و رطوبت )، با بافت و شکل مطلوب، بدون ترک خوردگی و خلل و

فرج و مهم تر اینکه از نظر قیمت دارای صرفه اقتصادی باشد.
-در صورت بکار گیری سنگهای رودخانه‌ای و سنگهای ضخیم در نماهای سنگی باید تا گرفتن

کامل ملات از قالبهای مناسب استفاده کرد.
-در صورت استفاده از سنگهای پلاک بایستی از این سنگها در برابر رطوبت یخبندان مراقبت

نمود و مواد زاید را از سطح این سنگها پاک کرده و با استفاده از یکی از روشهای زیر سنگها را

کاملاً به سطح زیرین محکم کرد: لقمه گذاری، پیچ و رولپلاک کردن، نصب سیم و اسکوپ یا

قلاب برای اتصال بهتر و محکمتر.
-در نماهای بتنی، سیمانی که در تهیه این نوع بتنها مورد استفاده قرار می‌گیرد باید، در برابر

حملات مواد شیمیایی و نیز تغییرات درجه حرارت و رطوبت دارای سرعت کسب مقاومت

بالایی باشد. در تابستان باید از سیمان با گرمای هیدراته پایین و در زمستان بر عکس باید از

سیمان با گرمای هیدراتاسیون بالا استفاده کرد. لازم به ذکر است که اختلاط بتن و حمل

ونقل، قالب بندی، ریختن وتراکم آن نیز باید به طور کاملاً صحیح و اصولی و در شرایط محیطی

مناسب و ایده‌ال هم از نظر دما و هم از نظر میزان رطوبت انجام شود.
-سنگدانه ها و به طور کلی مواد اولیه مصرفی در تهیه مصالح و ترکیبات لازم برای کار

نماسازی باید تمیز و عاری ازهر گونه نا خالصی اعم از خاک، گل و لای، ناخالصیهای معدنی و

مواد زاید بوده و در عین حال دارای مقاومت بالا و شکل و بافت مطلوب و مناسب باشند. البته

آب مصرفی در بتنها و ملاتها نیز باید عاری از انواع ناخالصی ها باشد (مثل آب آشامیدنی یا

آبهای کاملاً تصفیه شده).
-رنگ آمیزی مجدد ساختمان در مواقع لزوم؛ چراکه چند سال پس از ساخت ساختمان، تحت

تاثیر شرایط جوی و محیطی رنگ ساختمان دچار تغییرات فیزیکی و شیمیایی شده و کیفیت و

حالت مطلوب اولیه خود را ازدست داده و نیاز به بازسازی (رنگ آمیزی مجدد) دارد.
-آماده سازی سطح زیر کار برای نما سازی: بسته به نمایی که قرار است استفاده شود

سطح زیر کار باید قبل از احداث نما، بند کشی، کرم بندی، شمشه گیری، خراشیده یا آجدار

شود و یا در صورت نیاز توری سیمی ‌و یا توری مرغی نصب شود و سطح آن هموار و شاید هم

ناهموار شود( برای اتصال بهتر نما و سطح زیر کار)، تمیز کردن و پاک کردن سطح زیرین از هر

گونه آلودگی مثل لکه ها، اضافه ها و باقی مانده مصالح، دوده ها و گرد و خاک و … امری

کاملاً ضروریست. و در صورت وجود خرابی و نقصان در سطح زیر کار باید آسیب دیدگی های آن

به طور کامل بر طرف شود و بعد کار نما سازی روی آن صورت گیرد زیرا در غیر این صورت این

خرابیها به مرور زمان به نما هم منتقل شده و باعث آسیب دیدگی آن می‌شود.
-در صورت نیاز استفاده از عایقهای رطوبتی و حرارتی در نما و ممانعت از نوسانات شدید

دمایی در مصالح نما خصوصاً در زمان گیرش آنها امری کاملاً اجباری است.
-رنگ آمیزی و ضد زنگ کردن شبکه های فلزی که در ماتریسها و ملاتهای سیمانی یا آهکی و

یا گلی قرار می‌گیرند، ضروری است.
-کاستن از فاصله زمانی و مکانی بین ساخت بتن و ریختن آن در قالب مورد نظر و متراکم کردن

آن در نماهای بتنی لازم است.
-بتن ریزی در میزان رطوبت و دمای مناسب محیطی؛ بهترین دما برای بتن ریزی بین ۲۰ تا ۴۰

درجه سانتی گراد است، که این نوسان دما بستگی به دمای محیط موقع بتن ریزی دارد.
-باید سعی شود که دمای آب مصرفی برای ساخت بتن یا ملاتها، در مراحل مختلف یکنواخت

باشد.
-همواره باید این نکته را مد نظر داشت که علل خرابی نماهای سنگی (سنگهای بادبر،

مکعبی، لایه‌ای، رودخانه‌ای، سنگ پلاک (لوحه سنگ)، چند وجهی‌های منظم و نا منظم و …)

یکی از عوامل زیر است: نصب کردن ناصحیح سنگهای نما – استفاده از مصالح غیر استاندارد

– اتصال و پیوستگی نا مناسب بین سنگهای نما و سطح زیر کار. پس باید سعی شود که

هیچکدام از کارهای غیر اصولی فوق انجام نگیرد که هم نما و هم مجموعه ساختمان دچار

نقصان و خسارت جزیی یا کلی شوند. نا گفته نماند که نم و رطوبت یکی از دلایل پیوستگی

ناقص بین سنگهای نما و سطح زیر کار است، بنابراین خشک نگه داشتن سطح تماس این دو

چه در زمان اجرا و چه بعد از آن کاملاً ضروری است.
-در نما سازی های آجری بند کشی بین ردیفها به دو دلیل زیر باید به طرز کاملاً صحیح انجام

شود: زیبایی هر چه بیشتر نمای ساختمان – ممانعت از نفوذ آب، رطوبت، تغییرات یکباره و

شدید دما، بخارت و گازهای مخرب، و اسیدی موجود در هوای محیط بداخل سیستمهای

پوششی محافظ و جدا کننده ساختمان خصوصاً دیوارها.

3 – عوامل ایجاد کننده اغتشاش و ناهماهنگی در بدنه شهری
مواردی که باعث اغتشاش و ناهماهنگی در بدنه شهری می شوند به شرح زیر می باشند :
الف) اعمال سلیقه و دخالتهای غیرکارشناسانه شامل :
۱- حکمیت فرهنگ ساخت و ساز غیرحرفه ای (بساز بفروشی)
۲- اعمال سلیقه مالک یا کارفرما
۳- عدم استفاده از نظریات کارشناسان معمار در طراحی و اجرا
۴- هنرنمایی اغراق آمیز برخی از طراحان
ب) ضعف تئوریک :
۱- عدم آگاهی به اصول معماری ایران
۲- عدم به کارگیری مدولاسیون
ج) ناهنجاریهای مربوط به عدم رعایت اصول طراحی بنا
۱- عدم همخوانی فرم و کاربری
۲- الحاقات زائد و غیراصولی
۳- استفاده از گرایش های معماری بی ارزش و بی هویت

منابع:

1 –دانلود مهندسی معماری و عمران http://www.arshadownload.com

2 – مینا جام http://minajam.ir

3 – دفتر معماری ماترن http://www.facade-interior.com

4 – گروه معماری پارس کد http://www.parsacad.com

5 - http://www.fironstone.com

6 - http://www.otag.ir